تراز آزمایشی در خیریه چیست

**تراز آزمایشی در مؤسسات خیریه** (مانند سایر سازمان‌های مالی) گزارشی است که **لیست تمام حساب‌های دفتر کل** را همراه با **ماندهٔ هر حساب** (اعم از بدهکار یا بستانکار) در یک تاریخ مشخص نشان می‌دهد. هدف از تهیهٔ تراز آزمایشی، **بررسی توازن و صحت ثبت‌های حسابداری** قبل از تهیهٔ صورت‌های مالی نهایی است.

---

### **ویژگی‌های تراز آزمایشی در خیریه‌ها**
1. **عدم سود و زیان محور بودن**:
- برخلاف شرکت‌های تجاری که هدفشان سودآوری است، خیریه‌ها بر **تحقق اهداف غیرانتفاعی** متمرکزند. بنابراین، تراز آزمایشی در خیریه‌ها بیشتر بر **کنترل منابع مالی** (مانند کمک‌های نقدی، هزینه‌های پروژه‌های خیریه) نظارت دارد.

2. **حساب‌های خاص**:
- حساب‌هایی مانند **"دریافت‌های حمایتی"**، **"هزینه‌های عمرانی"**، **"ذخیرهٔ کمک‌های مردمی"** یا **"پروژه‌های نیکوکاری"** که مختص خیریه‌ها هستند، در تراز آزمایشی منعکس می‌شوند.

3. **تأکید بر شفافیت**:
- از آنجا که خیریه‌ها با **اموال عمومی** (کمک‌های مردمی، دولتی یا بین‌المللی) اداره می‌شوند، تراز آزمایشی باید با دقت بالا تهیه شود تا امکان **رسیدگی و حسابرسی** فراهم باشد.

---

### **اجزای تراز آزمایشی در خیریه**
| **ردیف** | **عنوان حساب** | **ماندهٔ بدهکار** | **ماندهٔ بستانکار** |
|----------|----------------------|------------------|-------------------|
| 1 | موجودی نقدی | 500,000,000 | - |
| 2 | کمک‌های دریافت شده | - | 1,200,000,000 |
| 3 | هزینه‌های درمانی | 300,000,000 | - |
| 4 | ذخیرهٔ پروژه‌ها | - | 400,000,000 |
| **جمع** | | **800,000,000** | **1,600,000,000** |

- **توجه**: جمع مانده‌های بدهکار و بستانکار **باید مساوی** باشد. اگر اختلاف وجود داشته باشد، نشان‌دهندهٔ **خطای حسابداری** است.

---

### **هدف از تهیهٔ تراز آزمایشی در خیریه**
1. **کنترل صحت ثبت‌های مالی**: اطمینان از اینکه تمام معاملات به درستی در دفاتر ثبت شده‌اند.
2. **پایه‌ای برای صورت‌های مالی**: تراز آزمایشی مبنای تهیهٔ **صورت درآمد و هزینه** (به جای سود و زیان) و **ترازنامهٔ خیریه** است.
3. **شفاف‌سازی برای ذی‌نفعان**: گزارش به کنندگان (اهداکنندگان)، نهادهای نظارتی (مانند وزارت کشور) و حسابرسان.

---

### **تفاوت تراز آزمایشی خیریه با شرکت‌های تجاری**
| **موضوع** | **خیریه** | **شرکت تجاری** |
|--------------------------|------------------------------------|------------------------------------|
| **هدف اصلی** | کنترل هزینه‌ها و کمک‌ها | محاسبه سود و زیان |
| **حساب‌های کلیدی** | کمک‌های مردمی، هزینه‌های پروژه‌ها | فروش، بهای تمام شده، سود عملیاتی |
| **صورت مالی نهایی** | صورت درآمد و هزینه | صورت سود و زیان |

---

### **نکات مهم در تراز آزمایشی خیریه**
- **حساب‌های موقت** (مانند هزینه‌ها) باید در پایان دوره بسته شوند.
- **کمک‌های محدودشده** (مثلاً کمک‌های earmarked برای یک پروژهٔ خاص) باید به‌طور جداگانه نمایش داده شوند.
- مطابقت با **قانون تجارت** (اگر خیریه ثبت‌شده باشد) و **آیین‌نامهٔ مالی خیریه‌ها** (مصوب وزارت کشور) ضروری است.